Στο κέντρο σχεδόν της απεικόνισης του ιστορικού θέματος δεσπόζει το φλεγόμενο τρίκροτο πλοίο με την τουρκική σημαία να ανεμίζει στο υπό κατάρρευση πρυμναίο στιλίδιο.

Στην πρύμνη του επανδρωμένου πολεμικού πλοίου απεικονίζεται συνωστισμένο το πλήρωμα να προσπαθεί να το εγκαταλείψει για να αποβιβαστεί στις βάρκες, που βρίσκονται μπροστά του, σε πρώτο πλάνο. Μερικοί ναύτες διακρίνονται, μέσα στο βαθύ σκότος να γλιστρούν πάνω στα σκοινιά, ενώ άλλοι βρίσκονται ήδη στις βάρκες.

Στη δεξιά πλευρά του πλοίου, που εμφανίζεται με κάθε λεπτομέρεια, διακρίνονται τα παρατεταγμένα σε δύο σειρές κανόνια και κάτω από αυτά το προσκολλημένο στη μέση του πλοίου πυρπολικό μέσα στις φλόγες. Ο δεύτερος και ο τρίτος ιστός στο κατάστρωμα του πλοίου είναι κρυμμένος από τον πυκνό καπνό, που χάνεται στον ουρανό.

Το σκοτάδι επικρατεί παντού, εκτός από τη λάμψη της έντονης φωτιάς και τις αχτίνες φωτός του φεγγαριού στο βάθος του πελάγους, όπου και αμυδρά διακρίνονται δύο ακόμη τρίκροτα πλοία ανάμεσα στον κυματισμό της θάλασσας.

Είναι έντονη και σαφής η αφηγηματική διάθεση του Βολανάκη να αποδώσει τη δραματικότητα του γεγονότος και την ένταση της περιρρέουσας ατμόσφαιρας με θεατρικότητα. Η ζωγραφική ερμηνεία του Βολανάκη με τον έντονα ακαδημαϊκό ρεαλισμό προδίδει την παιδεία του στη Σχολή του Μονάχου και την εξοικείωσή του σε αντίστοιχες αναπαραστάσεις θαλασσογραφίας και ιστορικών θεμάτων.

Το έργο των ζωγράφων της Σχολής του Μονάχου διακρίνεται για την άριστη τεχνική στη χρήση των χρωμάτων σε βάρος της εκφραστικότητας. Οι σκηνές που απεικονίζουν οι ζωγράφοι του ακαδημαϊκού ρεαλισμού έχουν κάτι το πομπώδες και θεατρικό, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει την παντελή έλλειψη συναισθημάτων. Στον ακαδημαϊκό ρεαλισμό προέχει η ηθογραφία, δηλαδή η απεικόνιση του βίου των αστικών κέντρων και, κυρίως, της υπαίθρου, με ιδιαίτερη έμφαση στην απόδοση του αρχιτεκτονήματος, της τοπικής φορεσιάς και των αντικειμένων. Ακολουθεί η προσωπογραφία, η τοπιογραφία και τέλος η νεκρή φύση.

Ο Βολανάκης είχε φιλοτεχνήσει και άλλα ιστορικά θέματα, πριν επιστρέψει στην Ελλάδα, την περίοδο του Μονάχου, όπως το έργο «Η ναυμαχία της Λίσσας», το 1868 και τη «Ναυμαχία του Τραφαλγκαρ», το 1877. Αργότερα, το 1882, φιλοτέχνησε τη «Ναυμαχία της Σαλαμίνας» σήμερα βρίσκεται στο Πολεμικού Ναυτικό και την ίδια χρονιά την «Πυρπόληση του τουρκικού δικρότου», που ανήκει στο Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος.

Το έργο της Συλλογής Λασκαρίδη, αν και πολύ νεότερο, 1890-1895, έχει πολλές ομοιότητες με το έργο του 1882 «Η Πυρπόληση της τουρκικής φρεγάτας» του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος.