image
H Ναυτική Συλλογή του Π. Κ. Λασκαρίδη
Δρομόμετρο
Ημερομηνία: Μέσα 19ου αι.
Ορείχαλκος
Μ50xΠ10xΥ5 εκ.  
Φωτογραφίες
Πάζλ


Ο ναυτιλλόμενος, για να μετρήσει την ταχύτητα του πλοίου του, επινόησε το δρομόμετρο. Σαν πρώτο δρομόμετρο θα πρέπει να χρησιμοποιήθηκε ένα απλό ξύλο, που το έριχναν από την πλώρη του πλοίου για να μετρήσουν πόσο χρόνο έκανε να το φτάσει η πρύμνη, γνωρίζοντας την απόσταση πλώρης – πρύμνης. Με τον τρόπο αυτό γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι δεν μετριόταν με ακρίβεια η ταχύτητα, τόσο γιατί το ξύλο δεν έμενε ακίνητο λόγω του κυματισμού αλλά και γιατί η απόσταση δεν ήταν αρκετή ιδίως στα μικρά πλοία. Έτσι επινοήθηκε τον 17ο αιώνα το πρώτο κοινό δρομόμετρο, που αφηνόταν στη θάλασσα από την πρύμνη των πλοίων. Το κοινό δρομόμετρο αποτελείτο από την ανέμη, το δέλτα με μολύβι κάτω για να στέκεται όρθιο και το παρκετόσχοινο που ήταν δεμένο στο δέλτα με τα ζύγια.

Το δρομόμετρο αφηνόταν στη θάλασσα από την πρύμνη των πλοίων και όταν το δέλτα βρισκόταν μακριά από τα απόνερα του πλοίου, οι κόμβοι που είχαν επίτηδες τοποθετηθεί στο παρκετόσχοινο περνούσαν από την κουπαστή της πρύμνης σε αριθμό αντίστοιχο των μιλίων ανά ώρα, που έτρεχε το πλοίο. Αυτός είναι ο λόγος που στις ταχύτητες των πλοίων αντί να λέμε «μίλια την ώρα», χρησιμοποιούμε τον όρο «κόμβοι». Ο χρόνος μετριόταν με κλεψύδρα.

Ακολούθησε ο πιο εξελιγμένος τύπος μηχανικού ρυμουλκούμενου δρομομέτρου γνωστού και ως δρομόμετρο τάφρεϊλ (taffrail). Αναπτύχθηκε τον δέκατο όγδοο αιώνα και τον δέκατο ένατο αιώνα αντικατέστησε το παραδοσιακό δρομόμετρο.

Το συγκεκριμένο μηχανικό δρομόμετρο, τύπου τάφρεϊλ (taffrail), λειτουργεί βάσει φυσικών αρχών με τρόπο παρόμοιο με το χιλιομετρητή αυτοκινήτου. Ρυμουλκεί ένα πτερύγιο ή ρότορα από την πρύμνη με μακρύ σκοινί. Η ταχύτητα περιστροφής του καθώς σέρνεται από το σκοινί στη θάλασσα στρέφει μέσω του σκοινιού το μηχανισμό, ο οποίος μέσω δείκτη δείχνει την ταχύτητα του πλοίου.

Από το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, οι ναυτικοί χρησιμοποιούν πιο σύγχρονες μηχανικές και ηλεκτρομηχανικές εκδόσεις, τα δρομόμετρα γάστρας, μόνιμα προσαρμοσμένα στη γάστρα του πλοίου, που βασίζονται σε μια μικρή πτερωτή ή τροχό κουπιών που συνδέεται με (ή μέσω) στο κάτω μέρος του κύτους, ειδικά σε μικρότερα γιοτ.

Ενδεικτική βιβλιογραφία


May, W. E., A History of Marine Navigation., Norton, 1973.

Turner, G. L'E., Antique Scientific Instruments, Blandford Press, 1980.

Οικονομόπουλος, Ι. Π., Γενική ναυτιλία : ακτοπλοΐα – πλοήγηση, χ.έ., 2004.

Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη © 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος
Πολιτική Απορρήτου Όροι Χρήσης Συντελεστές